صنايع دستي استان ايلام

 مهمترين صنايع دستــي استان ايلام كه به دست هنـرمندانه زنان و دختران  ايلامي و براي اوليـــــن بار طرح آن در استان ايلام بافته شده است گليـــم نقش برجسته است كه از نظر اصـــالت و توليد مهمتــــرين و شاخص ترين صنعت دستي و بـــومي استان بـوده و نقش و نگاره هاي آن از طـريعت و تاريخ و فرهنگ اين منطقه الهام  گرفته است .

ساير صنايع دستي مهم استان عبارتند از :
فرش كركي ، فرش ابريشم ، جاجيم ، نمد ، گيوه بافي ، قتره بافي ، چيت بافي ، صنايع چوبي ، احرامي بافي ، بافت سياه چادر و .... 

مكان عرضه صنايع دستي استان : 

-نمايشگاه دائمي صنايع دستي واقع در بلوار مدرس جنب ساختمان سابق صنايع دستي استان

شهرستان ايلام

ايلام در دوران ساساني و اسلامي جزئي از ايالت ماسبذان بوده است . اين منطقه تا قبل از ورود حسين قلي خان والي به ده بالا معروف بوده كه همزمان با حكومت حسين قلي خان ابوقداره ( حسين آباد ) نام گرفت در سال 1309 شمسي با توجه به سابقه تاريخي منطقه و تصويب فرهنگستان ايران ايلام نامیده  شد . شهر ايلام با واقع شدن در حصاري از كوه ها و ارتباط نزديك شهر با جنگل داراي آب و هواي معتدل كوهستاني است .

ایلام...

☀ايلام داري10 شهرستان ايلام – آبدانان – ایوان  –  بدره - چرداول  – دره شهر   – سیروان  – دهلران  – ملكشاهي و مهران است و به خاطر زيبايي هاي طبيعي فراوان به عنوان عروس زاگرس يا سرزمين رنگها نام گرفته است . فصول سال در ايلام چنان به هم آميخته اند كه نقاط گرمسيري و سردسيري و معتدلش در آغوش همديگرند .

* پيشينه تاريخي استان ايلام *

پيشينه استقرار در اين حوزه فرهنگي – تاريخي به استناد مطالعات و كاوشهاي باستاني صورت گرفته درآن ،  بخصوص در تپه هاي علي كش ، چغا سفيد ، سبز ، خزينه و ...

در دهلران و كز آباد و چشمه ماهي در هليلان در هزاره هاي پيش از تاريخ و كاوشهاي منسجم در قبرستان هاي دوران تاريخي وركبود ، جوبگوهر كل نسار ، بردبال ..... و كاوش در شهر تاريخي دره شهر مربوط به قرون اوليه اسلامي به صورت تداوم دوره ها به اثبات رسيده است .

استان ايلام فروزان از تمدن دير پاي سرزمين عيلام باستان است . اين استان بخشي از تمدن عيلام قديم بوده كه حدود 3000 ق . م به وجود آمده كه در اين دوران تا 640 ق . م به حيات خود ادامه داده است و در دوران طلايي خود از اقتدار خاصي برخوردار بوده است . ايلام كه در كتيبه هاي بابلي ( آلام ) يا ( آلامتو ) آمده است به قولي معني ( كوهستان ) يا كشور ( طلوع خورشيد ) را مي دهد .

در دوران ماد ، هخامنشي ، سلوكي و اشكاني اين سرزمين به جهت همسايگي با حوزه هاي همدان ، كردستان ، كرمانشاه ، لرستان و از همه مهمتر قرار گرفتن در آغوش ( خوزستان ) داراي آثاري مربوط به اين دوره بوده كه متاسفانه پ‍ژوهشهاي آنچناني در اين زمينه صورت نگرفته است . ايلام در دوران ساساني به جهت نزديكي به تيسفون پايتخت ساسانيان و محل گذر به داخل كشور داراي بيشترين آثار مربوط به اين دوره بوده است .

در عهد ساسانيان سرزمين ايلام را ايالتهاي مهرجانقذق با مركزيت سيمره و ماسبذان و مركزيت سيروان تشكيل داده بود كه پس از تصرف مسليمن ،  اعراب آن را سرزمين جبال يا كوهستان ناميدند .

ايالت جبال با مركزيت سيمره جزء حيطه حكومتي بغداد و بصره بوده كه تا نيمه اول قرن چهارم هجري به حيات خود ادامه داده كه احتمالا پس از وقوع زلزله اي به سال 334 هـ . ق براي هميشه از بين رفت و تا دوران قاجاريه اطلاعي از آن در دست نيست كه در اين دوره با ورود حسين قلي خان ابوقداره به منطقه پشتكوه و پسرش به عنوان والي ، بار ديگر اين منطقه رونق گرفت .

استان ايلام از طرف جنوب به خوزستان و كشور عراق از مشرق به لرستان و قسمتي از خوزستان و از شمال به استان كرمانشاه از مغرب به كشور عراق با طول مرزي 425 كيلومتر و در بين 45 درجه و 24 دقيقه و 48 درجه و 10 دقيقه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ ، 30 درجه و 58 دقيقه تا 38 درجه و 15 دقيقه عرض شمالي از خط استوا واقع شده است .

مساحت كل استان حدود 19044 كيلومتر مربع كه قسمتهاي عمده آن كوهستاني و داراي معادن غني ، شكارگاههاي حفاظت شده ، پوشش گياهي مناسب و جنگل هاي انبوه مي باشد .

ایلام...

بلندای گردنه رفیع قلاجه آغازین سرزمینی است که نام و اعتبار خود را از کهن­ترین تمدنهای ایران زمین بر گرفته است . ایلام خاستگاه مردمانی است که ورق ورق تاریخ دیرپای ایران را تجربه کرده اند اعتبار دیرینه این خاک و بوم در کنار جنگلهای انبوه بلوط و بنه و از حرکت و خروش رودهای سیمره و کنجانچم به آن زیبایی محسور کننده ای بخشیده و پرتوهای روح افزای آفتای از فراز کوه های قد کشیده کبیر کوه ، مانشت و دینارکوه سرزمین طلوع خورشید را به زیباترین عروس دردانه زاگرس بزرگ تبدیل کرده است .  

دره های شگفت ، رودها و آبشارهای طرب انگیز ، غارهای بی نظیر ، کوه های سر به فلک کشیده ، اقلیم های متنوع آب و هوایی ، همجواری دیدنی کوه و دشت ، سادگی هزار رنگ طبیعت وحشی ، صداقت فرهنگ و هنر و چشم اندازهای بدیع ، ایلام سرزمین رنگ ها را به شاهکار خلقت ایران تبدیل کرده است . استان ایلام همچون ستاره ای تابناک بر آسمان تاریخ و فرهنگ ایران زمین میدرخشد و آثار تاریخی بسیار فراوان بجا مانده از تمدن گذشته حکایت از ریشه دار بودن تاریخ و فرهنگ این دیار در قرنهای گذشته دارد به راستی دیار ایلامیان که از هزاره های قبل از میلاد تا کنون به صلابت قلاقیران بوده است و آوازه مردان و زنان سخت کوش و حماسه ساز آن در بزم و رزم دهل و سرنا شنیده می شود به عنوان استانی مهمان نواز پذیرایی گردشگران و دوستداران خویش است .

آری ایلام قاب دیدگان هر بیننــــده ای را می نوازد و دهان هر گردشـــــگری را به شگفتی و حیرت وا می دارد .

اینک ای دوستدار زیبایی ها ایلامیان خونگرم ، با سفره های گشوده صفا و صمیمیت و یکرنگی میزبان حضور سبز شما هستند تا با آنان نان و نمکی تازه کنید و با دیدن شگفتیهای سرزمین رنگ ها و ناشناخته ها گردشگری لحظاتی به یاد ماندنی را در این استان مهمان دیدگانشان باشید .

فرقی نمی کند چه فصلی باشد

آغوش ایلام برای وصل گشوده است

چه در بهار زیبا و فرحبخش

تابستان خنک و دلچسب

پاییز هزار رنگ

و چه زمستان سپید و پربرف ...

گلیم نقش برجسته . اصالت هنر ایلامیان

استان ايلام جاي گرفته در دل زاگرس ، فروزان از تمدن ديرپايي است كه همگان به آن فخر مي ورزند ، ايلامي كه ميهمانانش ، مهرورزيش را به نيكي ياد مي كنند و اما هنرمندانش كه زاييده اين ديار هستند دستانشان آفريننده زيبايي هايي است كه بحق گليم نقش برجسته را گل سرسبد آن بايد دانست .

گليم نقش برجسته اي که امروزه به دست تواناي بافندگان ايلامي بافته مي شود در نوع خود بينظير و بي همتاست .در اين نوع گليم ، بافت گليم (صوفي بافي) و نقوش آن گره کامل قالي است که طبيعتا بعد از بافت ، نقوش آن برجسته تر از زمينه است. زندگي عشيره اي و سنتي و پرورش دام براي تامين معيشت زندگي مردم منطقه ايلام از قديم الايام تاکنون موجبات استفاده از پشم و رشد و رونق صنايع دستي مرتبط با آن ، بخصوص گليم ساده را فراهم آورده است. 

 آنان پشم مصرفي را از راههاي موجود تامين و در کارگاه هاي رنگرزي کوچکي رنگ کرده و در توليد مورد استفاده قرار داده اند. در ميان عشاير ايلامي ، بافت گليم ساده رواج داشت ؛ اما گليم برجسته بافته نمي شد. حين بافت گليم ساده يکي از بافندگان زن ساکن روستاي زنجيره از توابع شهرستان شيروان چرداول در قسمتي از گليم بافت خود موفق به اجراي نقش برجسته با استفاده از گره قالي شد. پس از ارسال اين گليم به سازمان صنايع دستي ، بافت آن مورد توجه و استقبال قرار گرفت از آن پس بافت گليم برجسته در ميان عشاير تشويق شده و توسعه يافته.از 15سال پيش تاکنون بافت گليم برجسته از نظر کمي و کيفي رشد قابل توجهي داشته است. مواد اوليه گليم عمدتا نخ پشمي و نخ پنبه اي است که در منطقه به آساني فراهم مي آيد. در بافت گليم هاي ساده نقشه کاربردي وجود ندارد و حالات ذهني بافنده به صورت هندسي بر سطح گليم نقش مي بندد؛ ولي در بافت گليم نقش برجسته ، همانند قالي کاربرد نقشه ضرورت دارد.

گليمهاي نقش برجسته بايد داراي ويژگي هاي متعددي باشند تا از نظر کيفي مرغوب شناخته شده و براي گردشگران جذاب و قابل توجه باشند. گليم نقش برجسته بايد سبک وزن باشد. بدين معني که هرچه وزن گليم و نقش برجسته سبکتر باشد، مرغوبيت بيشتري دارد؛ زيرا گليم نقش برجسته کاربرد تزئيني داشته و طبعا روي ديوار نصب مي شود و از اين رو سبکي وزن يک امتياز قابل توجه براي آن به شمار مي آيد. در گليم نقش برجسته که طبق نقشه بافته مي شود، هماهنگي رنگ و طرح و تقارن نقوش در بافت بر ارزشهاي هنري آن مي افزايد. در اين نوع بافته ، بايستي تعادل برقرار باشد.

بدين معني که نيمه چپ و نيمه راست آن بايد عينا مثل هم باشد. کيفيت و ثبات رنگ در گليم نقش برجسته نيز اهميت دارد. گليم خوب نبايد با شسته شدن رنگ پس بدهد. در حال حاضر در ايلام بافندگان بسياري به بافت گليم نقش برجسته مشغول هستند. به همين دليل اين صنايع براي گسترش غناي فرهنگي منطقه و جذب گردشگر و در نتيجه رونق اجتماعي و اقتصادي استان ايلام نقش قابل توجهي دارد. 

اميد است با روند کاری سازمان ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان ايلام ، قابليتها و توانمنديهاي صنايع دستي ديار ايلاميان بيش از پيش معرفي شود و نام گليم نقش برجسته زن ايلامي بر تاريخ اين مرزو بوم خودنمايي كند .

ایلام؛قدمتی با قامت تاریخ

آن زمان که باستان شناسان امریکایی خاک ایلام را کاویدند معلوم شدکه این منطقه ناشناخته جایی است که در آن بشر برای نخستین بار گندم وحشی را از کوه به دشت آورد و اهلی کرد و همان جایی است که انسان ، نخستین تجربه روستا نشینی را از سر گذراند . غیر از آنچه باستان شناسان از زیر خاک در آورده اند روی خاک نیز این سو و آن سو چیزهایی دیده می شود که نشان از اعتبار و آبادی ایلام در گذشته های دور دارد به هر روی برای جایی که علاوه بر اقلیم مساعد ، بین النهرین را در سمت چپ دارد و ایران را در سمت راست و خود مفصل اتصال اینهاست انتظاری جزء این نمی توان داشت .

اگر وقتی به استانی می رسیم صحبت از فلان مسجد یا بازاری است که چهارصد سال قدمت دارد یا مناره ای که هزار سال از ساختش می گذرد در ایلام عموما" با تپه هاو محوطه هایی سرو کار داریم که مانند تپه «علی کش » در دهلران دوره های تاریخی بین 7500 تا 3500 سال پیش از میلاد را نشان می دهد یا مانند کتیبه « گل گل » در نزدیکی شهر ملکشاهی از تصرف قلمرو کاسی ها به وسیله آشوری ها در هزاره نخست پیش از میلاد خبر می دهند . 

قدیمی ترین آثار موجود ، مربوط به آغازین دوره های استقرار انسان هستند و در مطالعات باستانشناسی از چنان اهمیتی برخوردارند که سرزمین ایلام را به نامی آشنا نزد تمام باستان شناسان دنیا بدل کرده اند ، در بخش شمالی استان یعنی در حوزه دره هلیلان آثاری از حدود یکهزار سال پیش شامل تبرهای سنگی و ساطوری کشف شده اند و نیز شواهدی از تلاش انسان برای کشت آبی و اهلی کردن حیوانات . در منطقه دهلران هم که ارتباط نزدیکی با جلگه خوزستان و بین النهرین دارد مدارکی از نخستین روند روستانشینی و سپس شهرنشینی و دستیابی به مفرغ و برنز بدست آمده است .

ناگفته نماند که بیشترین گورستانهای مربوط به عصر برنز در همین ایلام شناسایی شده است .

پيشينه تاريخي استان ایلام

استان فعلي ايلام جزو منطقه‌اي باستاني قلمداد مي‌گردد كه پيشينه آن به تاريخ اكاد، سومر، بابل و آشور پيوند خورده است بابليها قسمت مرتفع سرزميني را كه در شرق بابل قرار داشت. آلاستو يا آلام به معني كوهستان مي‌ناميده‌اند كه ساليان متمادي داراي حكومت مقتدري بوده است اين منطقه شامل خوزستان ، لرستان ، پشتكوه (ايلام فعلي) و كوههاي بختياري كنوني بوده است.  

بقيه متن در ادامه مطلب...

ادامه نوشته

باسلام خدمت کلیه دوستان و علاقه مندان به دیار کهن ایلامیان

متأسفانه بر اثر اشکالاتی که در بلاگفا پیش اومد کلیه مطالب ارزشمند وبلاگ در سالهای 92،93 و 94 پاک و از بین رفته است.جای بسی تأسف است...

کاری از دست ما برنمی آبد...

فقط نظاره گریم...

۞قلعه کنجانچم شهرستان مهران۞

 

 عكس اختصاصي وبلاگ*بهار 1385

اين قلعه در 15 كيلومتري شمال شرقي مهران و در سمت چپ مسیر ایلام به مهران ( راه کربلا) قرار دارد.قلعه به شيوه چهار ايواني با سقف هاي مقوس نيم دايره و طاق گهواره اي بنا شده است . قلعه سه ورودي دارد. نماي خارجي قلعه كلاً از سنگ تشكيل شده است . قلعه داراي چهار برج ديده باني است . تمام اتاق ها قلعه به وسيله درهاي تو در تو به هم وصل شده است و ارتباط ورودي به تمام اتاق هاي و حيات اصلي به وسيله راهروهاي پوشيده صورت مي گيرد . احتمالاً اين بنا در سال 1305 ه. ق به دستور غلامرضا خان والي در کنار رودخانه  كنجانچم براي استفاده در فصل زمستان ساخته شده است .قلعه در سال  ۸۵ و ۸۶ آخرین فصل مرمت و استحکام بخشی خود را توسط همکاران سختکوش در معاونت میراث فرهنگی سازمان سپری نموده است .تلفیق مناظر اطراف با نمای قلعه ،جلوه ای زیبا به یادگار والیان داده است .

در حال بر اساس سیاست جدید سازمان میراث فرهنگی مبنی بر واگذاری بناهای تاریخی و فرهنگی به بخش خصوصی جهت بهره برداری گردشگری از آن،قلعه کنجانچم طی مزایده عمومی که در اواحر تابستان انجام شد به بخش خصوصی واگذار شده است که انشالله تاپایان سال جاری شاهد ایجاد واحدی اقامتی و رفاهی مناسب در دل این بنای ارزشمند خواهیم بود که همین اقدام هم محیطی مناسب برای گردشگران و مسافران فراهم خواهد نمود و هم اینکه حفاظت از آن بهتر و مناسب تر انجام خواهد شد.