پيشينه استقرار در اين حوزه فرهنگي – تاريخي به استناد مطالعات و كاوشهاي باستاني صورت گرفته درآن ، بخصوص در تپه هاي علي كش ، چغا سفيد ، سبز ، خزينه و ...
در دهلران و كز آباد و چشمه ماهي در هليلان در هزاره هاي پيش از تاريخ و كاوشهاي منسجم در قبرستان هاي دوران تاريخي وركبود ، جوبگوهر كل نسار ، بردبال ..... و كاوش در شهر تاريخي دره شهر مربوط به قرون اوليه اسلامي به صورت تداوم دوره ها به اثبات رسيده است .
استان ايلام فروزان از تمدن دير پاي سرزمين عيلام باستان است . اين استان بخشي از تمدن عيلام قديم بوده كه حدود 3000 ق . م به وجود آمده كه در اين دوران تا 640 ق . م به حيات خود ادامه داده است و در دوران طلايي خود از اقتدار خاصي برخوردار بوده است . ايلام كه در كتيبه هاي بابلي ( آلام ) يا ( آلامتو ) آمده است به قولي معني ( كوهستان ) يا كشور ( طلوع خورشيد ) را مي دهد .
در دوران ماد ، هخامنشي ، سلوكي و اشكاني اين سرزمين به جهت همسايگي با حوزه هاي همدان ، كردستان ، كرمانشاه ، لرستان و از همه مهمتر قرار گرفتن در آغوش ( خوزستان ) داراي آثاري مربوط به اين دوره بوده كه متاسفانه پژوهشهاي آنچناني در اين زمينه صورت نگرفته است . ايلام در دوران ساساني به جهت نزديكي به تيسفون پايتخت ساسانيان و محل گذر به داخل كشور داراي بيشترين آثار مربوط به اين دوره بوده است .
در عهد ساسانيان سرزمين ايلام را ايالتهاي مهرجانقذق با مركزيت سيمره و ماسبذان و مركزيت سيروان تشكيل داده بود كه پس از تصرف مسليمن ، اعراب آن را سرزمين جبال يا كوهستان ناميدند .
ايالت جبال با مركزيت سيمره جزء حيطه حكومتي بغداد و بصره بوده كه تا نيمه اول قرن چهارم هجري به حيات خود ادامه داده كه احتمالا پس از وقوع زلزله اي به سال 334 هـ . ق براي هميشه از بين رفت و تا دوران قاجاريه اطلاعي از آن در دست نيست كه در اين دوره با ورود حسين قلي خان ابوقداره به منطقه پشتكوه و پسرش به عنوان والي ، بار ديگر اين منطقه رونق گرفت .
استان ايلام از طرف جنوب به خوزستان و كشور عراق از مشرق به لرستان و قسمتي از خوزستان و از شمال به استان كرمانشاه از مغرب به كشور عراق با طول مرزي 425 كيلومتر و در بين 45 درجه و 24 دقيقه و 48 درجه و 10 دقيقه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ ، 30 درجه و 58 دقيقه تا 38 درجه و 15 دقيقه عرض شمالي از خط استوا واقع شده است .
مساحت كل استان حدود 19044 كيلومتر مربع كه قسمتهاي عمده آن كوهستاني و داراي معادن غني ، شكارگاههاي حفاظت شده ، پوشش گياهي مناسب و جنگل هاي انبوه مي باشد .