مانشت ئاسوو /   maneshtasu   / مانشت آسو

(وه‌توو وێژێ له‌ گه‌ڵ #مانشت)
به زاراوی که لهوری ک له سالی 1374 نیوسامه سه ی
➰➰➰➰➰➰➰➰

ئمڕوو چێگم وه‌ پاێ قوله‌ێ سه‌ر داران

دیم یه‌ مانشته‌ ، چۊ جار جاران

به‌رگێ رزیاگه‌ ، له‌ تۊله‌ داران

مات و خه‌م بار نێله‌ سواران

چڕیم هه‌ێ مانشت ، چه‌ن به‌گًََله‌ربه‌گان

چه‌ن میر، چه‌ن تشماڵ، چه‌ن خان و سڵتان

ماد و ساسانی ، چه‌ن ئه‌‌ڤداڵ و خان

هاتن وه‌ پاگه‌د ، نیشتی له‌ میلکان ؟

هه‌ڵهه‌ڵه‌ێ کام ئێڵ ، ها له‌ سه‌ریند؟

ته‌قه‌ێ کام تفه‌‌نگ لێه‌و وه‌ریند؟

ته‌مه‌نگاێ کام باز ، مل به‌رزد که‌رده‌؟

سی سه‌ماێ کام ئێڵ ، ئێماند هه‌رده‌؟

پاتشاێ کام ده‌یر ، ماوا تید که‌رده‌ ؟

قیقه‌ێ چه‌رخ کی ، هوشیارید به‌رده‌؟

ت ماواێ گه‌ور کام کورده‌ ماڵید؟

ته‌مه‌نگا دۊر که‌ر کام سووسه‌ن خاڵید ؟

خان سفره‌ شوور میلکاند کی بۊ؟

داێم سه‌ر به‌رزید ، هاوشاند کی بۊ؟

کی له‌ ده‌وره‌ێ ماد ، گلد داسه‌وه‌؟

چه‌ن خان ت دیده‌ گه‌ن و خاسه‌وه‌؟

چه‌ن ده‌ور پاتشایل ، ژێرپاد کردنه‌؟

ناود له‌ هۊر مێژوو بردنه‌؟!

شرینی شێوه‌ێ کام نازار دیده‌ ؟

پیرید دیاره‌ جوان مه‌نیده‌

چه‌ن ئه‌فراسیاو ، چه‌ن رووسه‌م دیده‌ ؟

له‌ به‌زم کام شا ، سۆڕنا ژه‌نیده‌؟

وه‌چ و وه‌چه‌رزای چه‌ن ئه‌میر دیده‌؟

راسی ته‌مه‌نگاێ چ که‌س کردیده‌؟

ئرا کام سه‌ردار ، چه‌وه‌یل ره‌ژیده‌؟

شێوه‌ت ئرا کی ، ئه‌ڵڕزانیده‌؟

کام شا دڵت گرت ، دڵ وه‌ کی به‌سید؟

له‌ سووسه‌ن خاڵان وه‌ کامێان ره‌سید؟

زوڵف کی په‌شیو خاترد که‌رده‌ ؟

کام ئه‌سپ که‌ڵڕ ، هوشیارید به‌رده‌؟

بێت کام شاێر ، له‌رزان سقاند؟

هووره‌ێ کام تووه‌ مه‌له‌رزان گیاند؟

کام هاکم خاس ، هاته‌ باڵیند؟!

ره‌فتار کام که‌س ، بۊه ‌ ئائیند؟

راسی تاریف که‌ر ، له‌ ده‌وران پێش

چۊ بۊن، چته‌ور بۊن، قه‌وم وخزم و خێش؟

تاریف که‌ر بۊنم چوه‌ ئه‌ژنه‌فتیده‌ ؟

له‌ ده‌وران پێش هه‌ر تو مه‌نیده‌

مه‌زه‌ێ ئاو کام کانی چه‌شیده‌؟

تافه‌ێ کام ترنگاو ، ت ئه‌ژنه‌فتیده‌؟

چه‌و کاڵان کام ئێڵ په‌سه‌ندیده‌؟

نازک نه‌وهاڵان کام دیار د‌یده‌؟

نازار کام ئێڵ ، دڵ وه‌ پید به‌سی؟

شازاده‌ێ کام شار، ته‌ون تید ئه‌ڵوه‌سی؟

شکارچی کام ئێڵ ، که‌ڵه‌یلد راو دا؟

کام سوار ، ئه‌سپی له‌ یاڵد تاو دا؟

جواو مانشت

م له‌ ده‌وره‌ێ ماد، ناوم نریاگه‌

له‌ ده‌وره‌ێ زه‌رته‌شت، ناوکم بڕیاگه‌

داڵگم کورد و باوگیش پشته‌ڵپشت

ناو نازاریم نانه‌ وه‌ مانشت

وه‌ چه‌و خوه‌م دیمه‌ ئه‌و ئاریوحانه‌

له‌و مه‌رخه‌زار ده‌یشت ئه‌ێوانه‌

خان و خانزاێه‌م ، به‌گ و به‌گزاێه‌م

هاتن وه‌ پاگم نیشتن له‌ ساێه‌م

چه‌ن خان چه‌ن ئه‌میر، چه‌ن تشماڵان دیم

چه‌نی زڵف شوور سوسه‌ن خاڵان دیم

چه‌ن سووسه‌ن خاڵان له‌ پاێ من وێه‌رد

چه‌ن پاتشاهان زاێف بۊن و زه‌رد

خان مه‌سۊر دیمه‌ وه‌ قه‌تاره‌وه‌

وه‌و قودره‌ت جه‌نگ قه‌نه‌هاره‌وه‌

م کوڵگاو دیمه ‌ وه ‌ پاوه‌نه‌وه‌

ده‌وره‌ێ گه‌وران دیم وه ‌ رۊ ده‌نه‌وه‌

ماد و ساسانی ده‌وران دۊر دیم

چه‌ن پاتشاهان له‌ به‌زم و سۊر دیم

هه‌ڵهه‌ڵه‌ و شادی کورده‌ماڵان دیم

سی سه‌ما و فه‌تای سووسه‌ن خاڵان دیم

سوار که‌ڵڕ له ‌ گه‌نگیر دیمه‌

شیر گیریاگ له‌ زه‌نجیر دیمه‌

ده‌سه‌ێ چووپی کیش چه‌و کاڵان م دیم

قیقه‌ێ نازاران له‌ دۊر ئه‌ژنه‌ویم

وه‌ختی له‌رزه‌ێان ته‌ماشام بردن

له‌ ژێرا وه‌ پیم هجۊم هاوردن

ئه‌وسا مل به‌رز بۊم یه‌ێ گه‌ز مل کردم

له‌ به‌زم خاسان باڵ دراوردم

"پاتشایل خاس ، هاتن وه ‌ پاگه‌م

ته‌مه‌نگا که‌ردن نیشتن له‌ ساگه‌م"

#عه لیره زا خانی – #ئه_یوان
........................
مانشت ناو به رزترین کیوی ئه یوان

یا مبر دل را به جولانگاه عشق

یا که رسم عاشقی بر جای آر

یا مگو با اهل دل راز نهان

یا که دل بر موج این طوفان سپار

"علیرضا خانی"

دوستان ! سلام

              همچو مهتاب که از خاطر شب می گذرد

                                                          هر شب آهسته از آفاق دلم می گذرید    

   سخت است دل کندن از شماها و سخت تر گوشه ی عزلت گزیدن و کنجی و کتابی!

   تصحیح دیوان " شاکه و خان منصور ایوانی" که سالهاست با شیفتگی تمام بر روی آن کار کرده ام و" جمع آوری فولکولر" و "کار ترجمه" نیاز به وقت بیشتری دارد که به خاطر آن می بایست از دنیای اینترنت تا روزگاری دیگر کناره گیری کنم.

   و دیگر ضمن احترام به همه ی افکار و عقاید از بعضی از سایت ها و وبلاگ ها گله دارم که منشور اخلاقی و اخلاق حرفه ای گری را رعایت نکرده و بدون اجازه و یا ذکر منبع و ماخذ هر از گاهی از اینجانب نامی برده، شعری و یا مطلبی چاپ کرده اند که گویا مورد سوء استفاده های متفاوت قرار گرفته است.

    دو دیگر آنکه دانشجویان و محققان عزیزی که گاه جهت تحقیقات دانشگاهی در کنار آنها بوده ام زین پس همچنان در حوزه ی تخصصم در خدمت به تحقیقات دانشگاهی دریغ نخواهم کرد.

   سه دیگر آنکه کامنت های عزیزان و دوستانی که بربنده منت می گذارند و لطف می کنند یکم هر ماه جواب داده خواهد شد.

و سخن آخر

ای سراپای وجودت دل شدن

عشق بنهاده ز نو عاقل شدن

بار دیگر در مصاف عقل و عشق

پای عقلم باز هم در گل شدن

"علیرضا خانی"

ایوان-بهمن ماه هشتاد و هشت

"بو تو ، بو ئه و که سه ی ک ...  و ده یزانم  له داهاتو له دایک بو "

ئه وه  ده نگي كيیه

له قولاوي ميژو ده يته ده ر !؟

ره شه باي كامين ولاته

له م دارستانه

ك

سروه ي  دوستيمان

به كاتي په شيوي  ري به ره ؟!

ره شه باي كامين ولاته !؟

ژيانمان ئشكه وتيكه،

پره له هه راس

له داس ،

روژي  چه ن جار

بيرم له دار بوو ؟

سه ري چه ن وشه

چه ن عشق

له سيداره درا ؟

كات كوژراوه بو ژين

وشه مردوه بو شيعر

من بو تو،

دلنيا بو

ميژويكي تر له دايك بو

 پر له هه ستی ژیان

پر له دلداری

له پاش من

به لام

له هه ر پیتیکم

ده ره ختیکی تر

له هه ر وشه یکم

شاریکی تر

له هه ر شیعریکم

ولاتیکی تر له دایک بو

ولاتی

پر له شیعر

پر له دلداری

کات زیندوه بو

بو ژیان

وشه زینده وه بو

بو شیعر

من بو تو

ترجمه ی شعر بالا:

برای تو ، برای کسی که ... و می دانم زاده خواهد شد .

این صدای کیست

که از اعماق تاریخ می آید ؟

سیه باد کدام سرزمین است

در این جنگل

که نسیم دوستیمان را

به لحظه های پریشانی می برد

سیه باد کدام سرزمین ؟

زندگی غاری ست

پر از ترس

پر از داس،

روزی چند بار

فکرم ، به دار  آویخته می شود ؟!

سر چند واژه

چند عشق،

به دار می رود

زمان برای زندگی کشته شده است،

واژه برای شعر مرده است

و من برای تو،

بی شک (مطمئن باش)

تاریخی دیگر زاده خواهد شد

تاریخی دیگر

پراز زندگی

پراز عشق

بعد از من

اما...!!

از هر حرفم

درختی دیگر

از هر واژه ام

شهری دیگر

و از هر شعرم

سرزمینی دیگر زاده خواهد شد

سرزمینی

پراز شعر

پراز عشق

زمان برای زندگی زنده خواهد شد

واژه برای شعر

و من برای تو.

"هیلانه ی چریکه"

پیشکه ش به شاعری به ناو بانگی کورد شیرکو بی که س

له   دارستاني  ولاتی  م

په نجه ره يل

ره نگه له سيداره

من،

شيعركانم،

باله نده ،

په ژاريلم

هيلانه ی   چريكه ن

هيلانه ی  ئاوازه يل   په شيو

دنيا بو شيعر،

باله نده ،

من ،

زور  بی  خوه ره

بی   واران

چوه زه دان   ت

له  شاخه يل  شاخه و

شيوه نی   ک

له شيعری  م  ئه لسی.

 "آشیانه ی فریاد"شعری از علیرضا خانی  تقدیم به شاعر بلندآوازه ی کرد شیرکو بی کس

ترجمه :

در جنگل سرزمين من

از پنجره ها

 بوی دار می آيد

من،

شعرهايم ،

پرنده ،

اندوهان من

آشيانه فريادند

آشيانه ی آوازهای سرگردان

دنيا برای شعر،

پرنده ،

من ،

سخت بی خورشيد است

بی باران

روئيدن تو

بر شانه های كوه است

و فريادی كه

از شعر من بر می خيزد

 ترجمه ي واژه هاي كليدي:

دارستان : جنگل / ولات : سرزمين / سيداره :دار  /  باله نده : پرنده  / په ‍ژاره : اندوه  / هيلانه :آشيانه  / چريكه : فرياد ، جيغ بنفش  / په شيو : سرگردان  /  زور : خيلی  /  خوه ر :  خورشيد  /  چوزه دان : روئيدن  /  شاخ : كوه  /  شيوه ن : فرياد   /         ئه لسی : بر مي خيزد

ئه ی   ده روه چه

چه وه ری   که سی   نییه

چه وه یلی

پاوه ن  دیاری  وان  و

ئه سره یلی

کوره  گلاله یل  نادیاری  زمسانن

ئه ی  ده روه چه

چه وه ری   که سی  نییه

ده سه یلی 

په ل وه چه یل  هشک

سه رماوه زن و

پایلی  سونه یل  نه رمیاگ

هه ر مالی

هه ر قه لبی

ئه ی  ده روه چه

چه وه ری  که سی  نییه

ئیوارگانی

 مه ترووزه  له په ژاره ی  نه ره سین و

شوه کیان  چول  هولی

بی زگ  هاتن  که ی.

 هر چند بر این باورم که شعر را نمی توان با قطعیت و تمام و کمال  ترجمه کرد و آن هم به این دلیل  که بایستی از صافی زبان  دیگر آن را  عبور داد  و در این گیر و  دار آن  زنجیره ی احساس  و لطافت  از هم  گسیخته  خواهد  شد ولی  چون بعضی از دوستان  فارس  ما  که کردی بلد  نیستند  توصیه کردند  برای آشنایی آنها با اشعار  کردی  امرشان را اطاعت  و اشعار  را  ترجمه ی  فارسی می کنم. باشد که مورد پسند واقع گردد.

ترجمه شعر بالا:

این پنجره*

منتظر کسی نیست

چشمانش

زنجیر بادند و

اشک هایش

باریکه جوی های زمستان

این پنجره

منتظر کسی نیست

دست هایش

شاخه های خشک دی ماهند و

پاهایش

ستون های تخریب نشده ی

هر خانه ای

هر قلبی

این پنجره

 منتظر کسی نیست

غروب هایش

پراز اندوه نرسیدن و

صبحگاهانش

ویار آمدن دارد.

ترجمه ی واژه های کلیدی:

*ده روه چ=پنجره  در کوچک را  نیز می گویند/ چه وه ری= منتظر/  پاوه ن=زنجیر /گلال=رودخانه /نادیاری=پنهان ، دور از چشم اهالی ،ناشناس/ئه سر= اشک/ په ل وه چ=شاخه ی کوچکی که تازه جوانه زده باشد/نه رمیاگ=تخریب نشده/ئیواره=غروب/ شوه کی=صبح/په ژاره=اندوه/مه ترووز=لبریز/نه ره سین=نرسیدن/چول هول = خالی/هاتن= آمدن.

هه ر  روژ

له  سه ر  لا په ره ی سوری  دلته نگی

وه  دو  به یت  فرمیسک

یادی  ریبواری  ریگای  رزگاری  بکه و

وه  ئه لماسی  دیده ت

پینو سه که ت  تیژ  که

با اجازه ی مترجمین محترم برای دوستانی که امر کرده بودند ترجمه می کنم. هر چند بر این باورم که شعر را نمی توان با قطعیت و تمام و کمال  ترجمه کرد و آن هم به این دلیل که بایستی از صافی زبان دیگر آن را عبور داد و در این گیر و دار آن زنجیره ی احساس و لطافت از هم گسیخته خواهد شد ولی چون بعضی از دوستان فارس ما که کردی بلد نیستند توصیه کردند برای آشنایی آنها با اشعار کردی  امرشان را اطاعت و اشعار را ترجمه ی فارسی می کنم.باشد که مورد پسند واقع گردد.

ترجمه:

هر روز

بر سردفتر سرخ دلتنگی

با دو بیت اشک

یاد رهرو راه آزادی کن و

با الماس دیده ات

قلمت را تیز کن

بچو  گوش  به ی   وه  کورده  مال خاسی

له   ئاخر   مال   ئه ی   شاره    بپرسن

کییه  ک  بوو   چه ویر   ها  له  هناسی

خودا زانی که سانی ها له سینه ت

له جی ئاهوو له جی وه فره یل مانشت

مه زانم کوردسانی ها له سینه ت